ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΡΗΓΑΣ/ΠΑΤΑΚΗΣ

Ο Ρήγας Βελεστινλής, πρωτεργάτης του Αγώνα, άνθρωπος αποφασιστικός, δυναμικός και εύστροφος, με όλα τα χαρακτηριστικά του παράτολμου επαναστάτη, κατόρθωσε με το έργο του, διαφωτιστικό και επαναστατικό, να δείξει, πρώτος αυτός, την αναγκαιότητα του μαζικού ξεσηκωμού. Οι μέρες πριν από τον μαρτυρικό του θάνατο φωτίζονται εδώ, μέσα στις φυλακές του φοβερού φρουρίου Νεμπόισα, μαζί με τους συντρόφους του και μαζί με τις μνήμες, που, λίγο πριν το τέλος, σφυροκοπούν το μυαλό του. Oι μνήμες, που φέρνουν στην επιφάνεια περιπέτειες της πολυτάραχης ζωής του, δίνουν ένα ανάγνωσμα αγωνιώδες και απολαυστικό.

«Τριάντα οκτώ μέρες έχω μετρήσει ως σήμερα. Θα είχα χάσει τον λογαριασμό, δε θα ήξερα πότε είναι μέρα και πότε νύχτα μέσα σε τούτη τη φυλακή, αν δεν ήταν αυτή η ευεργετική σχισμή στον τοίχο του κελιού –παράθυρο το λένε οι δεσμοφύλακες–, ένα άνοιγμα δεμένο με δυο χοντρά σίδερα, στενό όσο να γλιστράει το φως, μια δέσμη ίσα ίσα, ένα φως χλωμό την αυγή, κίτρινο το μεσημέρι, γκρίζο το σούρουπο. Ώσπου να ξαναβραδιάσει και να πέσει πάλι το σκοτάδι, πηχτό σαν λάσπη, μέσα στο κελί μας, σ’ αυτό το υγρό και αφιλόξενο δωμάτιο όπου μας κρατάει ο πασάς τόσο καιρό».